Απάντηση στο δημοσίευμα της εφημερίδας «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 12ης Ιουνίου

Aπό το Σύλλογο Μελών ΔΕΠ του Τμήματος Νοσηλευτικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών

Με ιδιαίτερη έκπληξη διαβάσαμε στην έγκριτη εφημερίδα σας και συγκεκριμένα  στο φύλλο της 12^ης Ιουνίου 2011 την αναπαραγωγή των απόψεων του κ. Αμούργη αναφορικά με το Τμήμα Νοσηλευτικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Συγκεκριμένα, ο αρθρογράφος αποδίδει στον κ. Αμούργη μεταξύ άλλων τη φράση «η Νοσηλευτική του Πανεπιστημίου Αθηνών, ειδικότητα που καλύπτεται εξίσου από τα ΤΕΙ της χώρας, δεν έχει λόγο ύπαρξης σε μια πανίσχυρη Ιατρική Σχολή, όπως αυτή της Αθήνας». Παρόμοιες αποφώλιες  απόψεις έχουν στο παρελθόν διατυπωθεί από τον κ. Γρυσπολάκη και έχουν απορριφθεί από την 61^η Σύνοδο των Πρυτάνεων. Ας σημειωθεί εδώ ότι οι κ.κ. Αμούργης και Γρυσπολάκης δεν έχουν και ούτε ποτέ είχαν καμία σχέση με τη Νοσηλευτική ή τις Επιστήμες Υγείας γενικότερα και είναι απορίας άξιον με ποια δικαιοδοσία ή ποιά επιστημονικά προσόντα εκφέρουν άποψη για μία από αυτές. Επειδή η εποχή μας προσφέρεται για την απόδειξη ακόμη και του αυτονόητου και για την αποκατάσταση της αλήθειας σε μια τόσο ταραγμένη για τη χώρα και την Ανώτατη Εκπαίδευση περίοδο, θα θέλαμε να επισημάνουμε τα εξής:

Η Νοσηλευτική είναι μια ταχέως εξελισσόμενη Επιστήμη Υγείας που στοχεύει στη θεραπεία του συνόλου των ανθρωπίνων αντιδράσεων (οργανικές, ψυχο-νοητικές, κοινωνικές) στα φαινόμενα της νόσου και της υγείας και στη χώρα μας διδάσκεται σε Πανεπιστημιακό Επίπεδο από το 1980. Οι απόφοιτοι του τμήματος αποτελούν τα τελευταία 30 χρόνια φυτώριο στελεχών για τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα της υγείας, αλλά και για τη νοσηλευτική εκπαίδευση. Επίσης, τα 39 μέλη του Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού του Τμήματος έχουν σημαντική επιστημονική παρουσία στην Ελλάδας και διεθνώς. Το Τμήμα Νοσηλευτικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών είναι ανεξάρτητο από την «πανίσχυρη» Ιατρική Σχολή, στην οποία αναφέρεται ο συντάκτης σας, ενώ έχει διαφορετική αποστολή από τα ΤΕΙ, όπως ρητά ορίζουν οι ελληνικοί νόμοι, που εμείς ακόμα τουλάχιστον θεωρούμε ότι ισχύουν.

Αν λάβουμε υπόψη τις διεθνείς εξελίξεις στο χώρο της νοσηλευτικής, θα διαπιστώσουμε ότι η τάση είναι η ένταξη της εκπαίδευσης στα πανεπιστήμια. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε ότι όλοι οι νέοι νοσηλευτές στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 2013 θα πρέπει να έχουν Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση, προκειμένου να αντιμετωπίζουν με μεγαλύτερη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα τους ασθενείς (http://news.bbc.co.uk). Στη Διακήρυξη του Μονάχου (WHO 2000) το Συμβούλιο Υπουργών Υγείας των Ευρωπαϊκών χωρών (συμπεριλαμβανομένου του Έλληνα Υπουργού Υγείας) αναγνωρίζει και δίνει έμφαση στον ουσιαστικό και ιδιαίτερο ρόλο που διαδραματίζουν οι Νοσηλευτές στην προαγωγή της Υγείας των πολιτών, στην πρόληψη της νόσου και στη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών Υγείας. Ακόμη δεσμεύεται να προωθήσει την αναβάθμιση της εκπαίδευσης Νοσηλευτών και Μαιευτών με Πανεπιστημιακά Προγράμματα Εκπαίδευσης. Επίσης, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λόγω της αυξανόμενης πολυπλοκότητας των αναγκών υγείας των πολιτών και της αυξανόμενης ζήτησης για εξειδικευμένες και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας υπογραμμίζει ότι όλα τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση για τους Νοσηλευτές και Μαιευτές των χωρών τους.

Στη χώρα μας η 61^η Σύνοδος Πρυτάνεων και Προέδρων Δ.Ε. των Ελληνικών Πανεπιστημίων  εισηγήθηκε  θετικά (απόφαση 22) για ενιαία πανεπιστημιακή νοσηλευτική εκπαίδευση και για δημιουργία Πανεπιστημιακών Τμημάτων Νοσηλευτικής σε όλες τις πόλεις που λειτουργούν Τμήματα Ιατρικών Σχολών. Ήδη υπάρχουν σχετικές αποφάσεις από ορισμένα πανεπιστήμια (Πανεπιστήμιο Κρήτης, Δημοκρίτειο, Ιωαννίνων).

Επιπλέον, πλήθος μελετών δημοσιευμένων σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά έχουν δείξει ότι η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών που προσφέρεται από αποφοίτους πανεπιστημιακών τμημάτων και σχολών, συμβάλλει στη σημαντική ελάττωση του ποσοστού της νοσηρότητας, των επιπλοκών και της θνητότητας των νοσηλευομένων, καθώς και της διάρκειας και του κόστους νοσηλείας.

Επομένως, αν συντελεστεί η φημολογούμενη κατάργηση, η χώρα μας θα αποτελέσει παγκόσμια πρωτοτυπία με την υποβάθμιση αντί της αναβάθμισης της νοσηλευτικής εκπαίδευσης και κατ’ επέκταση της φροντίδας των πολιτών. Σε μια χώρα με μόλις 3,2 μέλη νοσηλευτικού προσωπικού ανά 1000 κατοίκους, (συμπεριλαμβανομένων των βοηθών νοσηλευτών) σε σύγκριση με το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ που είναι 9,8, η υποβάθμιση της εκπαίδευσης θα μειώσει περαιτέρω την ποιότητα της φροντίδας των πολιτών αλλά και την προσέλκυση των νέων στη Νοσηλευτική. Ας προβληματιστούμε σχετικά με το ποιοι επιθυμούμε να μας νοσηλεύουν.

Η χώρα έχει ανάγκη την Πανεπιστημιακή Νοσηλευτική εκπαίδευση κι αυτό είναι   αδιαπραγμάτευτο. Ο κ. Αμούργης είναι Πρόεδρος της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Πριν ακόμα οι εξωτερικοί αξιολογητές καταθέσουν την έκθεση τους και ενώ ο ίδιος δεν έχει ουδεμία αρμοδιότητα να αξιολογήσει οποιαδήποτε σχολή, προβαίνει σε αυτές τις ακατανόητες δηλώσεις, καταργώντας ουσιαστικά την επιτροπή αξιολόγησης από εξωτερικούς αξιολογητές, οι οποίοι ήρθαν στη χώρα μας γι’ αυτό το σκοπό από την Αυστραλία, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Θα θέλαμε τέλος να παρατηρήσουμε ότι έγκριτα μέσα μαζικής ενημέρωσης, όπως το δικό σας, δεν θα έπρεπε να αναπαράγουν προπαγανδιστικές απόψεις με πονηρούς σκοπούς,  που μόνο προβλήματα δημιουργούν στη χειμαζόμενη στις μέρες μας και πολύπαθη Ανώτατη Εκπαίδευση, αλλά και την Υγεία.

Παναγιώτα. Σουρτζή	Ευάγγελος. Κωνσταντίνου
Γεν. Γραμματέας Συλλόγου Μελών ΔΕΠ Τμήματος Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ	Πρόεδρος Συλλόγου Μελών ΔΕΠ Τμήματος Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Αγαπητοί φοιτητές, Αγαπητοί γονείς,

Πρώτα απ’ όλα θέλουμε να σας συγχαρούμε για την εισαγωγή σας - για την εισαγωγή του παιδιού σας - στο Τμήμα Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο οποίο διδάσκουμε οι καθηγητές που συνυπογράφουμε αυτό το γράμμα. Στόχος όλων μας εδώ και 30 χρόνια είναι να παρέχουμε υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης προκειμένου οι φοιτητές μας να έχουν τα απαραίτητα εφόδια που θα τους επιτρέψουν να ασκήσουν το επάγγελμα (λειτούργημα) του νοσηλευτή με επιστημονικότητα, ανθρωπιά και αίσθηση ευθύνης.

Ο λόγος που επιλέξαμε να επικοινωνήσουμε μαζί σας είναι γιατί θέλουμε να σας ενημέρωσουμε για το «νέο» πανεπιστήμιο όπως διαμορφώνεται μετά την ψήφιση του νόμου 4009/2011 για την ανώτατη εκπαίδευση. Δυστυχώς η κυβέρνηση και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης απαξίωσαν το ελληνικό πανεπιστήμιο και όλους εμάς που διδάσκουμε σ’ αυτό, και με προκλητικό τρόπο αγνόησαν τις έντονες και ομόφωνες αντιρρήσεις μας, αλλά και των πρυτάνεων όλης της χώρας. Χωρίς κανέναν διάλογο, ψηφίστηκε ένας νόμος που έχει πολλές αντισυνταγματικές διατάξεις (σύμφωνα και με το νομικό συμβούλιο της Βουλής), και ο οποίος αντί να βελτιώνει το επίπεδο σπουδών και να επιφέρει εποικοδομητικές αλλαγές στη λειτουργία των πανεπιστημίων, εκτιμάμε ότι θα υποβαθμίσει τα πτυχία των φοιτητών μας και θα δημιουργήσει νέα και δυσεπίλυτα προβλήματα στην ανώτατη εκπαίδευση.

Επιθυμούμε να μοιραστούμε μαζί σας την έντονη ανησυχία μας για το «νέο» αυτό πανεπιστήμιο που θα έχει αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο για τους φοιτητές και εσάς τους γονείς που χρηματοδοτείτε τις σπουδές τους, αλλά και για όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας.

Τρία είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του πανεπιστημίου όπως αυτό λειτουργούσε μέχρι σήμερα: είναι Αυτοδιοίκητο, Δημοκρατικό και παρέχει Δωρεάν εκπαίδευση, δηλαδή δεν υπάρχουν δίδακτρα, τα βιβλία διανέμονται δωρεάν, προβλέπεται στέγαση και σίτιση για όσους τα δικαιούνται, και γενικά έχουν πρόσβαση στο πανεπιστήμιο ικανοί νέοι και νέες από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Παράλληλα το πανεπιστήμιο διοικείται από εκλεγμένα συλλογικά όργανα, όπου συμμετέχουν εκπρόσωποι απ’ όλα τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας (καθηγητές, φοιτητές, ερευνητικό προσωπικό, διοικητικοί υπάλληλοι, κλπ), ενώ όλες οι αποφάσεις παίρνονται με δημοκρατικό τρόπο.

Εκτιμάμε ότι και τα τρία αυτά χαρακτηριστικά που διέκριναν μέχρι σήμερα το Ελληνικό πανεπιστήμιο, καταργούνται οριστικά με τον νέο νόμο. Μερικές από τις σημαντικότερες επιπτώσεις των αλλαγών που η κυβέρνηση επιθυμεί να θεσπίσει θα έχουν τις ακόλουθες συνέπειες:

Πρώτον, το «νέο» πανεπιστήμιο θα πάψει να είναι αυτοδιοίκητο όπως προβλέπει το Σύνταγμα. Θα διοικείται από ένα «Συμβούλιο Ιδρύματος» στο οποίο θα συμμετέχουν εξω-πανεπιστημιακοί (όπως για παράδειγμα επιχειρηματίες, εφοπλιστές, εκπρόσωποι τοπικών κοινωνιών ή κομμάτων) οι οποίοι θα αποφασίζουν για τη λειτουργία, τα προγράμματα και το περιεχόμενο σπουδών, την επιβολή διδάκτρων στις μεταπτυχιακές σπουδές και άλλα πολύ σημαντικά θέματα που αφορούν στην εκπαίδευση, τους φοιτητές που φοιτούν και τους διδάσκοντες. Από ποιον θα ελέγχεται και με τι κριτήρια αυτό το ολιγομελές Συμβούλιο; Πώς θα αποφασίζεται η στρατηγική και οι στόχοι ενός ιδρύματος; Γνωρίζουμε καλά, ότι όπου συγκεντρώνεται εξουσία σε λίγους, ευδοκιμεί η διαπλοκή και η διαφθορά.

Δεύτερον, το «νέο» πανεπιστήμιο σε λίγο καιρό δεν θα παρέχει δωρεάν εκπαίδευση. Ο νέος νόμος, μεταφέρει το κόστος των σπουδών (που σύμφωνα με το Σύνταγμα αποτελεί ευθύνη της Πολιτείας) από το κράτος, στον φοιτητή και την οικογένειά του! Με άλλα λόγια απαλλάσσει την πολιτεία από το καθήκον της για χρηματοδότηση της ανώτατης εκπαίδευσης, κάτι που θα στερήσει τη δυνατότητα σε χιλιάδες ικανούς νέους να σπουδάσουν. Η κυβέρνηση ήδη αναφέρεται σε «φοιτητικά δάνεια» και «υποτροφίες». Αυτό σημαίνει, ο φοιτητής θα δανείζεται για να σπουδάσει και όταν βρει δουλειά θα αποπληρώνει το χρέος του! Αυτό δεν είναι δωρεάν παιδεία. Είναι δώρο στις τράπεζες και «δια βίου υποδούλωση» των νέων εργαζόμενων επιστημόνων. Επόμενο είναι να αναγκαστεί ο νέος που παίρνει δάνειο για τις σπουδές του, να κάνει οτιδήποτε για να το αποπληρώσει (για παράδειγμα, στις ΗΠΑ κατατάσσονται έμμισθοι στο στρατό για να πληρώσουν τις σπουδές τους), ή να αποδέχεται οποιοδήποτε όρο εργασίας για να εξασφαλίσει έναν μισθό, και καταχρεωμένος να θέλει να φτιάξει και οικογένεια! Όσο για τις «υποτροφίες» αυτές θα παρέχονται από χορηγούς, ιδιώτες, εταιρείες, συγκροτήματα που θα έχουν τα δικά τους κίνητρα και συμφέροντα.

Τρίτον, το «νέο» πανεπιστήμιο μετά την ψήφιση του νόμου, συρρικνώνει τις προπτυχιακές σπουδές στα 3 έτη, εστιάζοντας σε επιφανειακές γνώσεις και κυρίως δεξιότητες. Δεν πρόκειται για σπουδές, αλλά για μια απλή «κατάρτιση» που θα κληθούν οι φοιτητές να αποκτήσουν. Στο Τμήμα μας, το προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει 4 έτη σπουδών και εκτιμάμε ότι σε καμμία περίπτωση η διάρκεια της φοίτησης δεν πρέπει να μειωθεί. Άλλωστε στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες η διάρκεια σπουδών εξακολουθεί να είναι 4ετής. Οι δικοί μας όμως απόφοιτοι αργότερα θα ανταγωνιστούν, στην αναζήτηση εργασίας, αποφοίτους άλλων σχολών που θα δημιουργηθούν, τριετούς διάρκειας φοίτησης.

Τέταρτον, ο νέος νόμος επιδιώκει να συνδέσει τα πτυχία με τις ανάγκες της αγοράς. Πιστεύουμε ότι δεν είναι αυτός ο στόχος της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Τα πτυχία πρέπει να συνδέονται με τις κατευθύνσεις και τις αρχές της επιστήμης και όχι τα συμφέροντα της αγοράς. Ο ρόλος του πανεπιστημίου είναι να καλλιεργεί νέους επιστήμονες, με κριτική σκέψη, ευρύτητα γνώσεων, και καλούς επαγγελματίες που θα μπορούν να προσαρμόζονται στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της εποχής μας. Δεν θέλει αποφοίτους που θα διαθέτουν μονάχα κάποιες εξειδικευμένες δεξιότητες τις οποίες υποτίθεται ότι επιβάλλει η αγορά, και οι οποίες λίγα χρόνια αργότερα θα είναι ξεπερασμένες με αποτέλεσμα να απαιτούνται διαρκώς νέες εξειδικεύσεις.

Εκτιμάμε ότι το πανεπιστήμιο χρειάζεται βελτιώσεις, αλλά δυστυχώς συνειδητοποιούμε ότι το «νέο» πανεπιστήμιο που θα δημιουργηθεί με βάση το νόμο, όχι μόνο δεν θα επιλύσει, αλλά θα δημιουργήσει νέα φαινόμενα διαπλοκής μέσω μιας ολιγαρχικής διοίκησης, στην οποία δεν θα συμμετέχουν πλέον όλοι οι διδάσκοντες και οι φοιτητές με τους εκπροσώπους τους. Στις παρούσες συνθήκες λοιπόν, επιθυμούμε να γνωρίζετε ότι η δική μας προσπάθεια επικεντρώνεται μεν στη διασφάλιση της λειτουργίας του τμήματος, αλλά ο ρόλος μας επιβάλλει να αγωνιστούμε για τη βελτίωση και όχι την υποβάθμιση των σπουδών που παρέχει το Τμήμα Νοσηλευτικής.

Για το Σύλλογο

Η Γενική Γραμματέας Ο Πρόεδρος

Π. Σουρτζή Ε. Κωνσταντίνου

Σας καλωσορίζουμε στο blog των μελών ΔΕΠ του τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών